Deklaracja dostępności
O mieście

Prawa Miejskie

12 kwietnia 1565 r., na Sejmie w Piotrkowie (Trybunalskim), król Zygmunt August zezwolił Stanisławowi Jordanowi (synowi Achacego), na podniesienie dziedzicznej wsi Ilmanowa do rangi miasta, przy zachowaniu dawnej nazwy.

Ustrój wewnętrzny miasta miał być zorganizowany przy zachowaniu prawa magdeburskiego – tj. władzę w nim miał sprawować wójt wraz z radą; im powierzona była również władza sądownicza, nawet w sprawach kryminalnych.
Przywilej ustanawiał również dwa doroczne jarmarki, wypadające na dni ŚŚ. Marii Magdaleny (22.VII) i Mikołaja (6.XII), oraz cotygodniowe targi w soboty. Nadto zwolniono nowo lokowane miasto na lat 30 od wszelkich opłat i podatków na rzecz skarbu koronnego i państwowego, co miało być zachętą do osadzanie się tu przyszłych mieszczan.

Poniżej polskie tłumaczenie według Adama Wojsa, łacińskiego tekstu aktu nadania praw miejskich Limanowej z 1565 r. Dokument był przechowywany w Urzędzie Miejskim aż do 1975 roku, a następnie został przekazany do Muzeum Ziemi Limanowskiej PTTK. Obecnie oryginalny dokument na pergaminie z pieczęcią lakową i podpisem króla Zygmunta Augusta uchodzi za zaginiony. W Muzeum Regionalnym Ziemi Limanowskiej znajduję się kopia dokumentu, pochodząca z XVI wieku, sporządzona na papierze czerpanym.

„ W imię Pańskie amen. Na wieczną rzeczy pamiątkę. Czyny i dzieła ludzkie jak bardzo byłyby godne pamięci łatwo giną w niepamięci, jeśli nie byłyby znakami pisma uwiecznione. Zatem my Zygmunt August z Bożej łaski król Polski, Wielki Książe Litwy, a także ziem krakowskiej, sandomierskiej, sieradzkiej, łęczyckiej, kujawskiej, ruskiej, pruskiej, chełmińskiej, elbląskiej, mazowieckiej i pomorskiej pan i dziedzic, czynimy wiadomym niniejszym, którym to wiedzieć należy, wszystkim i poszczególnym teraźniejszym i przyszłym, ponieważ za pewną wiedzą naszą i przyzwoleniem senatorów naszych na obecnym sejmie królestwa naszego z nami się znajdujących, szlachetnemu Stanisławowi Jordanowi z Zakliczyna zgodziliśmy się i dopuściliśmy oraz zgadzamy się i dopuszczamy, aby mógł we wsi krakowskiej położonym, miasto o nazwie Ilmanowa umieścić, założyć i wznieść tak by trwało po wsze czasy. Aby zaś to miasto Ilmanowa lepiej było rządzone i łatwo się rozwijało, udzielamy mu i nadajemy prawo niemieckie, które zwie się magdeburskim i natychmiast miasto to i jego mieszkańców teraźniejszych i przyszłych z prawa polskiego wyłączamy i prawu niemieckiemu przypisujemy, wyłączając i na zawsze uwalniając wymienione miasto Ilmanową i jego mieszkańców teraźniejszych i przyszłych od wszelkiej jurysdykcji wszystkich królestwa naszego wojewodów, kasztelanów, starostów, sędziów i podsędków i jakichkolwiek urzędników i pomocników tychże, tak że wobec nich albo kogokolwiek z nich w sprawach tak wszelkich jak i małych, mianowicie o kradzież, podpalenie, zranienie, mężobójstwo, obcięcie członków ciała i o jakiekolwiek inne przestępstwa pozwani bynajmniej nie będą odpowiadać ani też nie będą obciążeni płaceniem jakichś kar pieniężnych, lecz wobec swojego wójta, wójt zaś wobec pana swego i jego prawnych następców, nie inaczej jak według prawa niemieckiego będzie odpowiadać, tak jak toż prawo niemieckiej we wszystkich swoich punktach, klauzulach, warunkach i artykułach domaga się i żąda tego. Oprócz tego, aby toż miasto Ilmanowa do lepszego stanu i kondycji zaprowadzone było, ustanowiliśmy i naznaczamy w nim trzy targi: dwa roczne i jeden tygodniowy; z rocznych zaś jeden na święto św. Marii Magdaleny a drugi na święto św. Mikołaja w poszczególnych latach, natomiast tygodniowy targ dokąd się podoba w sobotę poszczególnych tygodni, jednakże bez uszczerbku innych miast i miasteczek znajdujących się w okolicy. Chcemy i zarządzamy, aby wszyscy i poszczególni ludzie obojga płci jakiegokolwiek by lyli stanu, znaczenia, kondycji i urzędu do tegoż miasta Ilmanowej mogli przybywać na wymienione targi w celu kupna, sprzedaży, wymiany rzeczy za rzeczy i zysku za zysk oraz zajmowania się innego rodzaju interesami, a przybysze tak wchodzący jak i odchodzący mają mieć od nas i naszych następców zapewnione bezpieczeństwo i wolność, z wyjątkiem tych którym prawo nie pozwala sprzyjać i którym przebywanie wśród uczciwych ludzi słusznie jest zakazane. Ponadto, aby wymienione miasto, Ilmanowa szybciej i silniej rosło, aby większa liczba ludzi doń przybywała daliśmy i darowaliśmy, dajemy i darujemy niniejszym pismem naszym wszystkim mieszkańcom tegoż miasta wolność odtąd na przeciąg trzydziestu lat od wszystkich podatków krajowych na potrzeby nasze i naszej rzeczypospolitej uchwalonych lub też uchwalać się mających, tudzież od opłat targowych na rzecz innych miast i miasteczek naszych, co wszystkim i poszczególnym ludziom jakiegokolwiek stanu, znaczenia lub urzędu byliby, szczególnie zaś poborcom podatkowym ziemi krakowskiej przyszłym i na ten czas będącym oznajmiamy z tym poleceniem, ażeby rzeczonych mieszczan w ich wolności na czas oznajmiamy z tym poleceniem, żeby rzeczonych mieszczan w ich wolności na czas oznaczony zachowywali. Na poświadczeni tego pisma nasza pieczęć zostaje przyłożona.
Dano w Piotrkowie, na sejmie walnym królestwa, dnia piątego przed niedzielą palmową najbliższą, w roku Pańskim tysiąc pięćset sześćdziesiątym piątym, zaś w roku panowania naszego trzydziestym szóstym.”

Wróć do góry