W niedzielę 8 grudnia odbyły się uroczystości upamiętniające 110. rocznicę Bitwy Limanowskiej, jednej z kluczowych bitew I wojny światowej stoczonej pomiędzy wojskami austro-węgierskimi a rosyjskimi. Organizatorem wydarzenia było Miasto Limanowa oraz Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznych – 1 Pułk Strzelców Podhalańskich Armii Krajowej.

Uroczystość rozpoczęła się o godzinie 9:00 uroczystą mszą świętą w Bazylice Matki Boskiej Bolesnej, z udziałem Chóru Chłopięcego Bazyliki, którą sprawował proboszcz limanowskiej parafii Ks. Prałat dr Wiesław Piotrowski. Po mszy świętej delegacje: węgierska Poseł Tilki Attila – Wiceprzewodniczący Komisji Spaw Zagranicznych Zgromadzenia Narodowego Węgier, Podpułkownik Dr Attila Bán – zastępca dowódcy z Instytutu i Muzeum Historii Wojen z Budapesztu i Konsul Generalny Węgier w Krakowie Tibor Gerencser oraz polska: Poseł na Sejm RP Urszula Nowogórska, Burmistrz Miasta Limanowa Jolanta Juszkiewicz i Przewodniczący Rady Miasta Limanowa złożyły wiązanki pod Pomnikiem Marszałka Józefa Piłsudskiego.

Następnie wszyscy goście, delegacje oraz przedstawiciele stowarzyszeń i grup rekonstrukcyjnych udali się na wzgórze Jabłoniec, gdzie miały miejsce główne uroczystości. Uroczystość rozpoczęła reprezentująca Stowarzyszenie Historii Ożywionej 1914 – Maria Dąbrowska – Czernek, która wraz z tłumaczką ze strony węgierskiej Agnes Schaffler przywitały przybyłych gości z Węgier oraz Polski.

Wśród przybyłych na obchody gości ze strony węgierskiej obecni byli:

Podpułkownik Dr Attila Bán – zastępca dowódcy z Instytutu i Muzeum Historii Wojen z Budapesztu wraz z delegacją (Dr Andor Bíró Dyrektor Grobów Wojennych i Kultu Bohaterów , Podpułkownik Zsófia Csilla Fülöp – Starszy oficer, Departament Relacji i Wydarzeń, Attila Rózsa pracownik obrony –Departament Grobów Wojennych Krajowych (husarski tradycjonalista) , Flóra Stósz pracownik obrony, Departament Grobów Wojennych Zagranicznych

Poseł Tilki Attila – Wiceprzewodniczący Komisji Spaw Zagranicznych Zgromadzenia Narodowego Węgier, Pastor Kincses Kálmán, Pastor Tibor Attila z delegacją 12 burmistrzów miast na Węgrzech

Pułkownik Csaba Pali wraz z delegacją Huzarów ze Stowarzyszenia Fehervari Huszarok

Prof. pułkownik Lajos MUHA z Budapesztu

Rotmistrz Robert Grubits Prezydent Soprońskiego Stowarzyszenia Tradycji Huzarów wraz delegacją

Dr Istvan Papp z wschodnio-węgierskiego Stowarzyszenia Specjalnego Pogotowia Ratunkowego

Delegacja ze Stowarzyszenia Historycznego Przyjaciół Dr Miklósa Berenda

Generał László Babák  z członkami grupy rekonstrukcyjnej z Węgier

Podpułkownik Zsolt Nagy i  podpułkownik Attila Demeter  z dowództwa obrony terytorialnej i wzmocnienia wojskowego węgierskich sił zbrojnych wraz z delegacją

Podpułkownik Antal Csík wraz majorem Tamás CSETE – delegacja z Ambasady Węgier w Warszawie

Delegacja ze Słowackiego Komarno oraz delegacja z Debreczyna

Wśród przybyłych na obchody gości ze strony polskiej obecni byli:

Poseł na Sejm RP Urszula Nowogórska

Konsul Generalny Węgier w Krakowie Tibor Gerencser

Stanisław Kaszyk – Pełnomocnik Wojewody Małopolskiego  do spraw współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego i przedstawicielami środowisk lokalnych województwa małopolskiego

Grzegorz Biedroń – Radny Sejmiku Województwa Małopolskiego

Starosta Limanowski Mieczysław Uryga

Członek Zarządu Powiatu Limanowskiego Wojciech Włodarczyk

Wójt Gminy Limanowa Jan Skrzekut 

Wójt Gminy Słopnice Adam Sołtys

Przewodniczący Rady Miasta Limanowa Leszek Mordarski wraz z radnymi miasta Limanowa – Michałem Bulandą, Januszem Kądziołką, Robertem Kowalskim, Amelią Wójcik, Dorotą Wójtowicz i Piotrem Zoniem

Podpułkownik Marcin Lorek – Dowódca 114 batalionu lekkiej piechoty w Limanowej wraz z delegacją

St. bryg. Tomasz Pawlik – Komendant Powiatowy Państwowej Straży Pożarnej w Limanowej

Mł. insp. Albert Kogut – Pierwszy Zastępca Komendanta Powiatowego Policji w Limanowej

Zastępca Dyrektora IPN w Krakowie – Cecylia Radon 

Prezes Galicyjskiego Towarzystwa Historycznego Wiesław Bator wraz z synem Juliuszem Bator 

Prof. dr hab. pułkownik Janusz Furtak z Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie

Delegacja Towarzystwa Edukacji Historycznej i Patriotycznej „Semper Fidelis” z Wrocławia

Prezes Stowarzyszenia Świętej Kingi ze Starego Sącz Mieczysław Witowski wraz z delegacją

Delegacja ze Stowarzyszenia Historyczno-Eksploracyjnego Zorganizowana Grupa Poszukiwawcza ZGP P.Panc Południe

Brygadier Stanisław Dębski – Dowódca Jednostki Strzelec  ze Strzelcami

Inspektor Robert Nowak – Dowódca Jednostki Strzelec w Tymbarku

Prezes Stowarzyszenia Historii Ożywionej Jabłoniec  Marek Sukiennik wraz z delegacją

Jako gospodarze w uroczystości udział wzięły: Burmistrz Jolanta Juszkiewicz wraz ze swoją Zastępczynią – Katarzyną Aue-Kęsek.

Po przywitaniach nastąpiło odegranie hymnów państwowych Węgier i Polski przez Wojskową Orkiestrę Reprezentacyjną z Krakowa, która przybyła na uroczystość wraz Kampanią Honorową.

Po odegraniu hymnów miały miejsce przemówienia zaproszonych gości, które rozpoczęła swym wystąpieniem Burmistrz Miasta Limanowa Jolanta Juszkiewicz, która nawiązała do wydarzeń jakie przed laty rozegrały się na jabłonieckim wzgórzu:

Bitwa Limanowska to wydarzenie, które na trwałe zapisało się na kartach historii nie tylko polskiej. Dzięki pełnej poświęcenia i bohaterskiej postawie żołnierzy austro-węgierskich, czeskich, słowackich, niemieckich i polskich, udało się doprowadzić do zwycięstwa oraz wycofania się liczniejszej i potężniejszej armii rosyjskiej. Taki przebieg wydarzeń miał duży wpływ na dalsze działania wojenne na terenie Małopolski. Zakończenie I wojny światowej przyniosło niepodległość wielu zniewolonym narodom, w tym także Polsce, a to właśnie Limanowa miała swój największy udział. To właśnie tu rozegrały się jedne z najcięższych bitew na ziemiach polskich podczas I wojny światowej. Bohaterskie walki na wzgórzu Jabłoniec stały się kulminacyjnym punktem bitwy limanowskiej ale także symbolem poświęcenia żołnierza polskiego i węgierskiego. Dlatego wracamy dziś pamięcią do wydarzeń z 1914 roku, obejmując pamięcią bohaterów o których tak pięknie pisał poeta Zygmunt Lubertowicz:

„Niechże ich pamięć nasza błogosławi
tych bohaterów i te nasze dzieci,
którzy odeszli, jako klucz żurawi,
a dziś im gwiazda wiekuista świeci.”

Po przemówieniu Burmistrz kolejno miały miejsce wystąpienia zaproszonych gości, którzy podkreślili znaczenie Bitwy Limanowskiej w kontekście lokalnej historii oraz walki o niepodległość. Przemówienia wygłosili:

Poseł Attila Tilki wiceprzewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych Zgromadzenia Narodowego Węgier

Konsul Generalny Węgier w Krakowie Tibor Gerencser

Dr Attila Bán – zastępca dowódcy z Instytutu i Muzeum Historii Wojen z Budapesztu

Poseł na Sejm RP Urszula Nowogórska, która oprócz przemówienia odczytała list od Wicepremiera Polski, Ministra Obrony Narodowej – Władysława Kosiniaka – Kamysza

w imieniu Wojewody Małopolskiego Pana Krzysztofa Klęczara wystąpił Stanisław Kaszyk – Pełnomocnik ds. współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego i przedstawicielami środowisk lokalnych Województwa Małopolskiego

w imieniu Marszałka Województwa Małopolskiego Pana Łukasza Smółki wystąpił Grzegorz Biedroń Radny Sejmiku Województwa Małopolskiego

Po przemówieniach miały miejsce modlitwy ekumeniczne w języku węgierskim i polskim, ze strony polskiej modlitwę odprawił Ks. Tomasz Koźbiał z limanowskiej Bazyliki, a po modlitwach ekumenicznych przybyłe delegacje złożyły wieńce i wiązanki pod pomnikiem Othmara Muhra.

W trakcie trwania głównych obchodów 110. rocznicy Bitwy od godz. 10:00 w Parku Miejskim trwał piknik historyczny w ramach którego odbyły się: prezentacje rekonstruktorów umundurowanych i wyposażonych z okresu Bitwy pod Limanową. Zwiedzić można było obozowiska wojsk walczących podczas Bitwy Limanowskiej oraz wojskowych lazaretów, a także wystawę artefaktów z okresu Wielkiej Wojny. Na uczestników wydarzenia czekała wojskowa grochówka podawana z oryginalnej kuchni polowej z okresu z Wielkiej Wojny oraz gorącą herbatę z oryginalnego samowaru z okresu Wielkiej Wojny. Dzięki staraniom grup rekonstrukcyjnych, uczestnicy mogli zobaczyć, jak wyglądały realia wojenne tamtych czasów, a także wziąć udział w warsztatach dotyczących życia żołnierzy z okresu I wojny światowej.

Rekonstrukcje historyczne zorganizowały:

Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznych  – 1 Pułk Strzelców Podhalańskich Armii Krajowej

Grupa Rekonstrukcji Historycznej Gorlice 1915

GRH KuK Sturmtruppen

KVH Karpaty Snina

GRH „Pod obcymi sztandarami”

45 Infanterie CK Przemyśl

Projekt Historyczny Marusia

Zorganizowana Grupa Poszukiwawcza P.PANC Południe

Rawelin Małopolskie Stowarzyszenie Miłośników Historii

Stowarzyszenie Strzelców Górskich Pomorskich

Rekonstrukcje historyczne trwały w Parku do godz. 15:00, a druga część całych obchodów z popołudniem przeniosła się do Muzeum Regionalnego Ziemi Limanowskiej. Na wstępie wyświetlony został film „Nieśmiertelni”, nawiązujący do wydarzeń z historycznej bitwy. Po filmie miał miejsce występ uczniów Szkoły Podstawowej nr 3 w Limanowej. Uczniowie wystąpili z programem artystycznym przygotowanym przez pasjonatkę regionalizmu – Bożenę Zoń – nauczycielkę nauczania zintegrowanego w Szkole Podstawowej nr 3 w Limanowej. Program artystyczny przygotowała ona wraz ze swoją klasą 3c, przy współpracy z Antonim Kędroniem oraz uczennicami klas starszych: Ritą Rompalską, Elizą Bielską i Amelią Chudy Uczniowie wykonali piosenkę tutejszego regionu etnograficznego pt. ”Jedną dolinecką”, po czym Rita Rompalska zagrała na skrzypcach „Czardasza”, a Jadwiga Kuśnierz i Bartłomiej Szumilas przedstawili „Reminiscencje Jabłoniecko-Golcowskie”, które zebrał Ludwik Mordarski.

Po występie uczniów miała miejsce prezentacja multimedialna przygotowana przez Tadeusza Hejmeja – nauczyciela w Szkole Podstawowej nr 3 w Limanowej, a po niej odbyły się wykłady historyczne. Wykłady wygłosili: Mateusz Haberek z Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej w Lublinie oraz Cezary Pałka z Biura Edukacji Narodowej Instytutu Pamięci Narodowej – oddział w Krakowie.

W trakcie trwania wydarzenia w Muzeum Burmistrz Miasta Limanowa Jolanta Juszkiewicz skierowała podziękowania do grup rekonstrukcyjnych, które zorganizowały w Parku Miejskim piknik historyczny.

Na zakończenie Burmistrz Jolanta Juszkiewicz podziękowała wszystkim uczestnikom tegorocznych obchodów Bitwy Limanowskiej zapraszając na kolejne obchody, które będą miały miejsce w przyszłości oraz uczestnictwa w podobnych wydarzeniach, które pozwalają pielęgnować pamięć o historii oraz bohaterach, którzy walczyli o naszą wolność.

Współorganizatorzy obchodów 110. rocznicy Bitwy Limanowskiej:

Instytut Pamięci Narodowej – Oddział w Krakowie

Orkiestra Reprezentacyjna Straży Granicznej

Limanowskie Stowarzyszenie Historii Ożywionej Jabłoniec 1914

Muzeum Regionalne Ziemi Limanowskiej

Związek Strzelecki „Strzelec”JS 2402 Limanowa

Szkoła Podstawowa nr 3 w Limanowej

Limanowski Dom Kultury

PARTNER GŁÓWNY WYDARZENIA:

WOJEWÓDZTWO MAŁOPOLSKIE

Patronat Honorowy:

Pan Łukasz Smółka – Marszałek Województwa Małopolskiego