Deklaracja dostępności
O mieście

14 lutego – święto Patrona Miasta Limanowa – Świętego Walentego

14 lutego w kościół katolicki wspomina Świętego Walentego. Święty Walenty patron wszystkich zakochanych, jest także patronem Miasta Limanowa.

Święty Walenty od kilkuset lat uważany jest za patrona Limanowej, ale w przeciwieństwie do wielu miast, Limanowa nie posiada specjalnego dokumentu Stolicy Apostolskiej potwierdzającego patronat tego świętego. W wielu przewodnikach i materiałach promocyjnych można przeczytać o tym, że święty Walenty jest patronem miasta i tyle, bez żadnego wytłumaczenia dlaczego.

Patronat ten jest związany z początkami parafii w Limanowej. Pierwszy drewniany kościół w mieście był właśnie pod wezwaniem św. Walentego. Dokumenty z końca XVI i XVII wieku, związane z wizytacjami biskupimi limanowskiej parafii, wspominają, że świątynia parafialna jest pod wezwaniem świętego Walentego i świętego Mikołaja oraz świętego Wawrzyńca. Dodatkowo w aktach wizytacji przeczytać można, że w jednym z czterech ołtarzy tej świątyni znajdował się łaskami słynący obraz świętego Walentego. W czasach średniowiecza oraz w okresie staropolskim uważano przeważnie, że jeśli główny kościół w miejscowości nosi wezwanie danego świętego, to stawał się on automatycznie równocześnie patronem całego miasta lub wsi. I tak właśnie było z Limanową.

Jednak święty Walenty był głównym patronem kościoła w Limanowej do 14 marca 1769 roku. Wówczas to świątynia spłonęła jak większość budynków podczas wielkiego pożaru miasta. Po odbudowie kościół został konsekrowany już pod wezwaniem Matki Boskiej Bolesnej, a w ołtarzu głównym była zaś Pieta Limanowska. Nie zachowały się także przekazy źródłowe świadczące o dalszym szczególnym kulcie świętego Walentego w świątyni.
W XIX i XX wieku kult świętego Walentego na Ziemi Limanowskiej bardzo osłabł. Jeszcze 100 lat temu ks. Kazimierz Łazarski, proboszcz limanowski, próbował go podtrzymać, ale później niemal zanikł całkowicie. Po długim czasie wskrzesił go w latach 80. i 90. XX wieku limanowianin, biskup Piotr Bednarczyk. To dzięki niemu 14 lutego co roku odbywały się limanowskiej bazylice msze św. odprawiane w intencji miasta i jego mieszkańców z udziałem przedstawicieli władz samorządowych. Dziś jednak zwyczaj ten nie jest już kultywowany.
Jedyny ślad, jaki pozostał w dzisiejszych czasach w limanowskim kościele po kulcie świętego Walentego w Limanowej, to witraż w kaplicy bocznej pod wezwaniem świętego Antoniego. Witraż z 1932 roku przedstawia świętego biskupa przywracającego wzrok klęczącej dziewczynie. W otoku przedstawienia znajduje się napis: „PATRONIE MIASTA ŚW. WALENTY – MÓDL SIĘ ZA NAMI”. Pod wizerunkiem świętego biskupa znajduje się banderola a na niej napis: „Kosztem Obywateli Miasta i darczyńców z Rafinerii 1932 r.”. Jest to typowe przedstawienie, ponieważ w ikonografii przedstawia się tego świętego najczęściej w stroju biskupim w momencie uzdrawiania chorego lub chorej. W limanowskiej bazylice znajdują się także relikwie tego świętego.

Budowniczy świątyni, ksiądz Kazimierz Łazarski, zachęcał dawniej rodziców z terenu parafii limanowskiej do nadawania imienia świętego Walentego swoim dzieciom. Śladem tego jest wielu mieszkańców Limanowej, urodzonych ponad 100 lat temu, noszących to imię. Najbardziej znanym jest Walenty Gawron – działacz ludowy. Dziś imię Walenty zanika i nie należy do zbyt popularnych na Ziemi Limanowskiej.
W Limanowej jest także kapliczka poświęcona świętemu Walentemu. Znajduje się ona w Parku Miejskim obok Dworu Marsów siedziby Muzeum Regionalnego Ziemi Limanowskiej. Ta murowana neogotycka kaplica pochodzi z przełomu XIX i XX wieku, choć wezwanie świętego Walentego nosi dopiero od początku lat 90. XX wieku. W kaplicy tej znajduje się współczesny obraz przedstawiający świętego Walentego na tle panoramy Limanowej.

/tekst: Karol Wojtas/

Wróć do góry