Deklaracja dostępności
Bez kategorii

Instrumenty

Wpływ grup etnicznych Lachów i Górali na Ziemię Limanowską, oprócz strojów, zwyczajów i gwary, miał swe odzwierciedlenie w muzyce. Ludzi żyjących z wypasu zwierząt domowych czy wyrębu drzewa nie było stać na zakup instrumentów powszechnie dostępnych. Na takie jak: klarnet, trąbka czy skrzypce mogli sobie pozwolić tylko bardziej zamożni. Tacy to właśnie przygrywali do tańca na ludowych uroczystościach, weselach czy popularnych wtedy potańcówkach. Skład typowej kapeli Lachów Limanowskich zawierał takie instrumenty jak: skrzypce prym, skrzypce sekund, trąbka, klarnet i basy.

Natomiast biedni pasterze, częstokroć obdarzeni słuchem muzycznym, spędzali większość czasu obcując z przyrodą i w niej szukali rozwiązań do realizacji swych muzycznych marzeń. I tak powstało wiele prymitywnych instrumentów charakterystycznych dla tutejszego regionu, które szczegółowo opisał Ludwik Mordarski w swej pracy: „Tradycyjne i obecnie stosowane instrumenty w muzyce ludowej na Ziemi Limanowskiej”.
 
Fujarka wielootworowa – wykonana z gałęzi dzikiego bzu oraz jaworu i  leszczyny. Po wydrążeniu otworu otrzymuje się rurkę, która nacięta w odpowiednich miejscach tworzy tzw. „przebierkę”.

Fujarka bez otworów palcowych (jednootworowa) – wykonana z gałęzi dzikiego bzu, drzewa jaworu lub leszczyny. Gra na niej nie jest łatwa, wymaga dużego wyczucia wprowadzania natężenia słupa powietrza do wewnątrz fujarki, gdyż w zasadniczym stopniu decyduje o wysokości dźwięku. Zmiany wysokości dźwięków uzyskuje się przez zamykanie i otwieranie wylotu.

„Słomcok” – wykonany ze źdźbła grubej dorodnej słomy żytniej, która przy kolanku jest nacięta skośnie co stwarza tak zwany stroik. Oprócz stroika posiada sześć otworów palcowych – tak zwaną przebierkę. Gra na „słomcoku” wymaga dobrego słuchu muzycznego.

Trąbka pasterska – wykonana z kory wierzbowej, która jest spiralnie skręcona. Wykonuje się do niej stroik (ustnik) z kory gałązki wikliny, która jest spłaszczona a po wprowadzeniu słupa powietrza wydaje jednostajny dźwięk.


Trombita
 – składa się z dwóch części wydłubanych z drewna, złożonych i owiniętych korą wierzbową. Powietrze wprowadza się przez ustnik, a zmianę wysokości dźwięku uzyskujemy poprzez natężenie strumienia powietrza. W regionie limanowskim średnio długość trombity wynosi ok. 180 cm.

Burkoc – to konewka drewniana do noszenia wody. Wykonana z drewna miękkiego (sosna, świerk). Wewnątrz konewki umieszczone są w poprzek dwa patyki złożone na krzyż – zwane „ krzyżakiem” do którego przymocowany jest oskórowany pręt wiklinowy. „Krzyżak” wraz z prętem wiklinowym stanowi tzw. „duszę” instrumentu, a pocierając po nim palcami uzyskujemy dźwięk zbliżony do basów.

Rzemycek – to spiralnie zwinięty pasek skórzany, na którego cieńszy otwór nakłada się bibułkę, tworzącą rodzaj membrany. Przykładając „rzemycek” do ust uzyskujemy dźwięki.

Oprócz wyżej wymienionych instrumentów pasterskich, popularna na Ziemi Limanowskiej jest gra na dzwonkach pasterskich i listku, który najczęściej pochodzi z gałęzi dzikiego bzu, a także innych różnych gatunków drzew i traw. Muzykowanie na tych wszystkich instrumentach ma jeden cel: „gra na nich nie może ulec zapomnieniu”.

Wróć do góry